Nowoczesne rozwiązania dotyczące powłok septycznych do zastosowania w konstrukcji pojazdów sanitarnych

Niezależne badania naukowe wskazują, że zakażenia szpitalne i wynikające z nich powikłania są istotną przyczyną zgonów. Według danych GUS z niejasnych przyczyn umiera w Polsce co czwarty pacjent, a lekarze często fałszują statystyki w celu uniknięcia oskarżeń za błędy lekarskie i pozwów sądowych. Pomimo fal krytyki podobny odsetek występuje np. w USA, Polska nie jest więc odosobnionym przypadkiem. Jak to możliwe i gdzie szukać przyczyn takiego stanu rzeczy? Okazuje się, że problem stanowią nie tylko błędy ludzkie, niewłaściwa higiena czy sterylizacja. Przeprowadzone przez polskich naukowców badania próbek pobranych z mebli szpitalnych i z wnętrz ambulansów dowodzą, że materiały, z jakich wykonywane są wymienione elementy, bardzo często charakteryzują się właściwościami sprzyjającymi zjawisku adhezji drobnoustrojów na ich strukturę powierzchniową.
Mobilny charakter pracy ambulansu, jak również stosowanie silnych środków dezynfekujących sprzyjają zjawisku korozji i namnażaniu się drobnoustrojów na metalowych powierzchniach elementów zabudowy wewnętrznej przedziału medycznego. Stosowane powszechnie elementy z tworzyw sztucznych mają porowatą strukturę, dodatkowo utrudniającą skuteczną dezynfekcję. Czy nie można więc opracować materiałów, których struktura będzie „nieprzyjazna” dla drobnoustrojów? Takie zadanie postawili sobie naukowcy z Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, zajmujący się na co dzień biomechaniką i nowoczesnymi materiałami, m.in. dla implantologii, oraz firma Concept Sp. z o.o, która produkuje pojazdy specjalne, w tym ambulanse.
W ramach prac badawczych zostały pobrane próbki z wnętrza eksploatowanych ambulansów medycznych – nie było to proste pomimo deklaracji, że jest robione wyłącznie w celach naukowych. Następnie próbki zostały poddane analizie bakteriologicznej. Na podstawie tej analizy zostały wyodrębnione szczepy bakterii, których obecność stwierdzano na próbkach.
Po wyizolowaniu i zidentyfikowaniu szczepów bakterii występujących na elementach wewnętrznej zabudowy ambulansów do dalszych badań wybrano bakterie Pseudomonoas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej) oraz Enterococcus faecalis (paciorkowiec kałowy).
W celu przeprowadzenia dalszych badań wykonano szereg próbek z materiałów już wykorzystywanych do zabudowy wnętrz ambulansów oraz takich, które można teoretycznie wykorzystać do tych celów – między innymi tworzywa sztuczne kilka rodzajów, materiały metaliczne, w tym lakierowane natryskowo, lakierowane proszkowo i z powłokami galwanicznymi. Przeanalizowano strukturę powierzchni badanych próbek, wyznaczono ich chropowatość oraz topografię ich powierzchni w 3D. Na przygotowanych i odpowiednio wysterylizowanych próbkach zostały wykonane testy adhezji wyselekcjonowanych i wyhodowanych laboratoryjnie szczepów wybranych wcześniej bakterii. Badanie polegało na inkubacji bakterii w czasie 24 godzin w temperaturze 25˚C. Po okresie inkubacji płytki przemyto roztworem soli fizjologicznej (0,9% NaCl) i pozostawiono do wysuszenia. Do suchych powierzchni płytek przykładano podłoża odciskowe typu Cout-Tact media (bio-Mérieux, Francja), w celu badania jałowości powierzchni testowanych płytek. Po okresie 24h zliczano liczbę kolonii bakterii na centymetr kwadratowy powierzchni.
W wyniku przeprowadzonych badań okazało się, że adhezja testowanych mikroorganizmów na poszczególnych próbkach nie zależy od ich chropowatości, a prawie wyłącznie od rodzaju materiału. Z przebadanych wybrano materiały, dla których zaobserwowano najmniejszą liczbę kolonii bakterii na badanych próbkach. W drodze kolejnych badań o analogicznej metodyce zostały wybrane materiały i technologie wykonywania powłok lakierniczych i galwanicznych, dla których adhezja mikroorganizmów jest minimalna lub nie występuje prawie wcale. Takie materiały po kontakcie z bakteriami nie muszą być nawet dezynfekowane, gdyż same wykazują właściwości septyczne.
Kolejnym krokiem było opracowanie technologii zastosowania otrzymanych materiałów w rzeczywistych warunkach. W ramach prac badawczo-rozwojowych firma Concept Sp. z o.o. opracowała technologię produkcji elementów zabudowy wewnętrznej ambulansów, które pozwoliły na zabudowanie septycznego wnętrza przedziału medycznego. Zostały opracowane specjalne powłoki otrzymywane metodami lakierowania proszkowego i pokryć galwanicznych, dzięki którym wnętrze ambulansu pozostaje septyczne i bezpieczne dla pacjenta.
Aby sprawdzić w praktyce przydatność opracowanej technologii, firma Concept wyprodukowała dla odbiorcy zagranicznego pojazd typu ambulans z zabudową wnętrza przedziału medycznego wykonaną w nowej technologii.
Opracowane rozwiązania są unikalne na skalę światową i mogą zostać wykorzystane do innych celów, jak np. produkcja mebli szpitalnych.